مقدمه
................................
................................
................................
................................
3
زمان
رواج
آداب
و
مراسم
عاشورا
................................
................................
................
5
موضع
گيري
امامان
در
برابر
مراسم
حسيني
................................
................................
8
پوشش
سياه
................................
................................
................................
..................
14
شرايط
و
مراسم
زنان
در
روز
عاشورا
................................
................................
.......
15
رزوه
ي
عاشورا
................................
................................
................................
.............
18
موضع
گيري
امامان
در
برابر
ساختن
بنا
بر
قبرها
................................
......................
20

مقدمه
شكر و سپاس براي خداوند جهانيـان و سـلام و درود بـر سـرور پيـامبران، حضـرت       
محمد

و بر خاندان پاك و مطهرش
 .
آنچه پيش روي داريد، متني است زيبا و د
لنشين، حاوي گفته
هاي كوتاهي كه من تنها
به عنوان گردآورنداي آن را از مهمترين كتاب
ها و منابع نقل و جمع
آوري كـرده
ام
 .
ك  س  ـ  ي    
كه دوستدار حقيقت است در قضاوت عجله نمي
كند، به درستي حقيقت باارزش اسـت و  
هر انسان عاقلي به دنبال آن است، هر كس در جستجوي حقيقت به سختي مي
افتد، پـس  
از دست
يافتن به آن به آسايش و راحتي مي
رسد و لذت آن را درك مي
كند
 .
آري، چنين است؛ حركت و تلاش در راه جستجو و يافتن حقيقـت سـخت و دشـوار    
است، اما چاره
اي جز آن نيست، پيشوايان ديني بسيار تلاش كرده
انـد و وقتشـان را بـراي    
بيان آداب و دستورهاي ديني و كشف
حقيقت آن به كار بـرده
انـد، تـا جـايي كـه سـرور      
جوانان اهل بهشت حسين

جان و روحـش را در راه پيـروزي ايـن ديـن و بيـان آداب      
اسلام و حقيقت آن فدا كرد، ما نيز وظيفه داريم كه در بيـان حقـايق و جسـتجوي   
آن
ه  ـ  ا    
تلاش كنيم
 .
اين  نوشته
ها  سؤال
و  جواب
هاي  كوتاهي  است  در  مورد  روزه
اي  عاشورا،  و  همچنين
در  مورد  برخي  مسائل  مهم  ديگر،  مانند  عزاداري،  زيارت  قبر  و  بردباري  در  هنگام
رويارويي با مشكلات؛ زيرا انسان مؤمن كسي است كه وقتي با سختي
ها روبرو مي
شود
 ،
صبور  و  بردبار  باشد؛  
-
همان  طور  كه  
در  قرآن  آمده،
-
آيه
ي
 :

»
ما از آنِ اﷲ هستيم و به سوي اﷲ باز مي
گرديم
.
«
)
بقره
 :
156
 (
بر زبان بياورد
.
4
پرسش و پاسخ در باره
ی مراسم حسينی
پاسخ به اين سؤال
ها نيز از روايت
هايي صحيح و مستند از پيشوايان ديني و دانشمندان
از ميان پيشينيان و بزرگان پس از
آن
ها
آورده شده است
 ،
كـه بسـيار مختصـر آن را بيـان     
ك
رده
ام
 .
به خاطر بزرگي و مقام ويژه
ي امامان و نيز براي خودداري از تقليد كوركورانـه
اي كـه  
باعث تضعيف ما شده و قرن
ها در گمراهي
هاي ناشي از آن زندگي كرده
ايم و از اين و آن
تقليد محض كرده
ايم، گوي
ي كه اصلاً خود عقل نداشته
ايم
 ،
از
آن
ها
رواياتي آورده
ا  ي  ـ  م
 .
ب  ـ  ا    
وج
ود آن كه دين به علم و تلاش و كوشش دعوت مي
كند،  مذهب امامي نيز بـه تـلاش   
دعوت مي
كند و راه تلاش و زحمت، هميشه براي همگان باز است؛ اما ترس عجيبي  در
اين ميان هست كه مانع تلاش روشنفكران مي
شود، چه برسد به مـردم عـادي، و مـا جـز     
تقليد و پيروي از مراجع راه ديگري ندا
ريم
 ...
و اينك اين شما و اين پرتوهايي از سخنان
امامان شيعه
ي اثني عشري
 .
در پايان مرا از دعاي خير خود بي
نصيب نگردانيد
.
زمان رواج آداب و مراسم عاشورا
س
 :
نظر شما درباره
ي مراسم عاشورا چيست و چه پاسخي داريد به كسـاني كـه   
معتقدند مراسم عاشورا در زمان امامان و
جود نداشته، بنابراين مشروعيت ندارد؟
ج
 :
آيت
اﷲ العظمي جواد تبريزي، چنين به اين سؤال پاسخ داده
:
شيعه
هـا در زمـان   
ائمه
)
ع
 (
ـ به خاطر عدم امكان برگزاري  ـ با تقيه زندگي مـي  
كردنـد و عـدم وجـود ايـن     
مراسم در آن زمان
ها دليل بر عدم مشروعيت آن نيست
 .
و اگـر شـيعه در زمـا   
ن گذشـته،  
مانند شيعه
هاي امروزي زندگي مي
كردند، از لحاظ امكـان آشـكارا برگزاركـردن مراسـم    
،
آن
ها
نيز مانند ما تمام اين مراسم را برگزار مي
كردند، مثل نصب كردن پرچم
هاي سياه بـر  
در حسينيه
ها و خانه
ها براي بيان غـم و انـدوه  
) .
ضـميمه
ي جـزء دوم از مـرآ  
ة
النجـاه اثـر   
آيت
اﷲ
 خويي، ص
562
چ
-
1417
هـ
 .(
علي حسيني فاني اصفهاني نيز چنين جوابي داده و گفته
 :
همانـا ايـن كارهـا در زمـان     
امامان مرسوم نبوده، در حالي كه
آن
ها
خود صاحب مصيبت
اند و شايسته
تراند به اين كـه  
عزادار حسين باشند، و در احاديث نيز دستوري از جانب ائمه براي انجـام ايـن آيـ   
ين
ه  ـ  ا    
نيامده است، اين
ها اموري است كه شيعه آن را به وجود آورده و
آن
ها
را مراسـم مـذهبي  
ناميده
اند، و روايت شده كه هر بدعتي گمراهـي اسـت و هـر گمراهيـي، عـاقبتش آتـش       
خواهد بود
 .
فاني اصفهاني در جواب گفته است
 :
جواب بسيار واضح و روشن است؛ چون هر چيز
جديدي بدعت نيست
، بدعت ناپسند عبارت است از روا دانستن حكمي پيشنهادي كه نه
در دين بوده و نه جزو دين است
 .
روايات بسياري در نكوهش بدعت و بدعت
گذار آمده
است، كه نشان دهنده
ي
وجود قانون
گذاري در دين است
 .
بلكه مانند حكم عقل درباره
ي
قانون
گذاري از جانب كسي غير از قانون
گذار به
عنوان اين كه قانوني خدايي و برگرفته از

پرسش و پاسخ در باره
ی مراسم حسينی
وحي آسماني است، مي
باشد
 .
اگر اين طور نيست، پس شبه
هايي كه روايت
هايي در دوري
از
آن
ها
نقل شده و حكم به كيفر به خاطر آن چه جايگاهي دارد؟ روشن و آشـكار اسـت   
ك

 در این کتاب به فرهنگ عزا و عزاداری در هنگام محرم و عاشورا می پردازن