فهرست...............................................................................................2
ايآ سجده ريغ بر نيزم زيجا است؟..........................................................3
تيروا منقول از امام مالك در بارة دست بر دست نهادن در نماز: ..................9

سجده بر زمين (وجه الأرض) در پيشگاه خدا از افضل اعمال بوده و به
خضوع و فروتني در برابر حق نزديكتر است فطوبي للساجدين الله عليها. با
اين همه در اينجا دو نكته وجود دارد. يكي آنكه تحقيق كنيم آيا سجده بر غير
زمين (غير سنگ و خاك) شرعاً جايز است يا نه؟
دوم آنكه ببينيم اگر كسي بر وجه الأرض سجده نكند ولي بر روي فرش يا
گليمي نماز گزارد و قطعه سنگ يا پاره خشتي را در موضع سجده قرار دهد و
پيشاني را بر روي آن نهد چه صورتي دارد؟
در مورد مسئلة نخست بايد دانست كه سجده بر غير خاك و سنگ، شرعاً
جايز و صحيح است، چه از ديدگاه قرآن كريم و چه از ديدگاه سنت رسول
االله ص .
اما از نظر قرآن در سورة كريمه فصلت م خ ي وانيم: }̄ ° ±    2
37.( :فصلت (z ̧¶μ ́3
«براي خورشيد و ماه سجده نكنيد. براي خدايي سجده كنيد كه آنها را
آفريده است ».
وجه استدلال به آية شريفه آن است كه در اين آيه، عمل خورشيدپرستان و
اهم پرستان را «سجده» شمرده با اينكه آنها، مقيد به سجده بر خاك و سنگ
نبوده و نيستند و همين كه آفتاب يا ماهتاب در اتاقشان تابيد و يا از افق سر
زد، در همان اتاق به سجده ميرفتند. و قرآن مجيد نيز كار آنها را سجده
ميشمرد جز آنكه ميفرمايد همين عمل را براي خدا انجام دهيد نه براي
مخلوقات او. پس لزومي ندارد كه سجده حتما بر خاك و سنگ واقع شود و
هو المطلوب.

 رساله کوتاهی است در باره کیفیت سجده و احکام مربوط به آن، نویسنده در این اثر می‌کوشد تا به این پرسش‌ها پاسخ گوید که آیا سجده بر غیر زمین غیر سنگ و خاک شرعاً جایز است و این که اگر کسی بر وجه الأرض سجده نکند ولی بر روی فرش یا گلیمی نماز گزارد و یا قطعه سنگ یا پاره خشتی را در موضع سجده قرار دهد چه حکمی دار وی با استناد به آیات قرآن کریم شرایط نماز و سجده را بیان کرده و سپس روایات متعددی را که درباره روش پیامبر اکرم در نمازگزاردن، و به ویژه سجده‌کردن، رسیده است نقل می‌کن وی در پایان، به مقوله سجده‌کردن بر مهر و مفاسد اجتماعی و عقیدتی آن اشاره کرده و روایات مختلفی را نقل می‌کند که مسلمانان را از این عمل برحذر داشته است.